Çocuğun beslenme çantası, önemi hala tam kavranmamış fakat çocuğun sonraki yaşlarında beslenme alışkanlıklarını büyük ölçüde şekillendiren önemi bir araçtır. Beslenme alışkanlığı çocuklarımız çok küçük yaşlarda kazanır. Burada örnek alacağı modeller sizsiniz. Okul çağında ise sizlerle birlikte arkadaşları ve öğretmenleri olacaktır. Bu nedenle evde dengeli hazırlanan öğünleri çocuğun beslenme çantasına koymanız, onun sağlıklı bir birey olması yönündeki en büyük adımlardan birisi olacaktır.
Konu İçeriği
Beslenme Çantası Ve Önemi
Okul çocuklarının beslenmesinde ana ilke yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlamak, aile gözetimi alanı dışında olduğu anlarda, kötü alışkanlıklardan korumak, sağlıklı beslenme konusunda bilinçlenmesini sağlamak. Evde bulunduğu zamanlarda yemek tüketimi miktar ve denge yönünden kolay olsa da, okulda olduğu zamanlarda bunu sağlamak kolay değildir. Okulda bulunan yiyecekler güven teşkil etmiyorsa yanına hazırladığınız beslenme çantasını bulundurmalıdır.
Çocukların okulda geçirdiği saatler öğle öğününü ve 1 ara öğünü içine almaktadır. Bu öğünlerde ne yiyebileceği ile ilgili yardımda bulunmak için beslenme çantası hazırlamak gerekir.
Ara öğünlerinde süt+meyve ya da ekmek+peynir+domates gibi sağlıklı gıdalardan oluşan menüler oluşturun ve beslenme çantası içerisine koyun. Hamburger yerine evde hazırladığınız yağsız tost veya peynirli sandiviç tüketmesini sağlayın. Simit ve ayranda fastfood gıdalar yerine yenilebilecek sağlıklı bir öğün.
Çocuğun beslenme çantası Alışkanlığı Kazanması
Çocukluk çağında atılan ilk adım olan okul, aileden ilk kez ciddi bir şekilde ayrılığa ve çevresiyle iletişim kurmaya başladığı dönemdir. Çocuk okulda eğitimle öğrenmeye ve kendini geliştirmeye başlarken, sağlıklı büyümesi için beslenme ile desteklenmelidir. Okul çağında yeme alışkanlıkları ailenin beslenme alışkanlığı ve okuldaki edindiği alışkanlıklarla oluşur.
Beslenme alışkanlığı kazanmasını istiyorsak baskı kurarak değil, yiyeceği besinlerin sağlayacağı yararı ve ne zaman yenilmesi gerektiği anlatılmalıdır. Böylelikle çocuk yemek yerken severek tüketecektir. Çocuğun beslenme çantası alışkanlığı kazanması ilerleyen dönemlerde sağlıklı bir birey olmasında doğrudan etkilidir.
Çocuğun beslenme çantasında neler olmalı?
Beslenme çantaları çocuğun ilgisini çekebileceği sevmesine yönelik sağlıklı gıdalarla dengeli bir öğün koymak günün verimli geçmesi için oldukça önemlidir.
Sebzeleri veya yararlı bulduğumuz besinleri (süt,yumurta gibi) sevdirmek için önce az porsiyonlarla alışkanlık haline getirerek bunu miktarı zamanla arttırabiliriz.
Et, sebze, süt-yoğurt ve tahıldan hazırlayacağımız öğün vitamin ve mineraller yönünden dengeli beslenmesi için gereklidir.
Alternatifler neler olabilir?
Çocuklar börek, poğaça tarzı hamurlu besinleri severler. Hazırlayacağınız az yağlı poğaça ya da böreğin içine az tükettiği yada sevmediği bir besini içine koyabilirsiniz.
Beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmeğe geçmesini tavsiye ediyorum. Çünkü tam tahıllı ekmekte B grubu vitaminleri bakımından zengin ve bağırsakların çalışması için daha uygundur.
Ekmek alışkanlığını edinmesi için tam tahıllı ekmek ile hazırlanmış yağsız peynirli tost yapabilirsiniz.
Yumurta tüketmesini sevmiyorsa omlet şeklinde tostun içine koyabilirsiniz.
Yine tam tahıllı ekmekle hazırlayacağınız sandiviçin içine tavuk veya ton balığı ile birlikte bol yeşillik koymanız protein gereksinimini karşılayacaktır.Balıkta bulunan omega 6 ve omega 3 gibi yağ asitleri çocuğunuzun zihinsel gelişimi için oldukça faydalıdır.
Tatlıyı kim sevmez ki özellikle çocuklar. Ayrıca gün içerisinde çok aktif olan çocuklar tatlı ihtiyacı duyarlar. Puding veya sütlaç gibi sütlü tatlılarla beslenme çantasını tatlandırabilirsiniz. Hazır olmayan evde yaptığınız fındıklı, cevizli kurabiye ve kekler de beslenme çantasına eklenebilir. Bu şekilde ihtiyaç duydukları tatlıyı sağlıklı yoldan gidermiş olursunuz.
Protein ve kalsiyumdan zengin yoğurtla, vitaminle zengin hazırlayacağınız meyvelerden oluşan meyveli yoğurtlar en sağlıklı atıştırmalıklar olacaktır.
Çikolata çocuklar için vazgeçilmez bir besin kaynağı olarak görülse de çok tercih edilen besin değildir. Ancak tüketim alışkanlığına bakıldığında sadece tadını az değiştirecek kadar az miktarda koyulan çikolatalı krepler de beslenme çantasına koyabilirsiniz. Krepin içerisinde bulunan süt, yumurta ve un protein ve B grubu ihtiyacını karşılayacaktır.
Fındık, ceviz ve bademden oluşan kuruyemişler ve kuru meyvelerle olan karışım çocuğunuz için çok güzel bir enerji kaynağıdır. Bu tür yağlı tohumlar (ceviz, fındık) zihinsel faaliyetler için önemli besin kaynaklarından biridir.
Meyve de az bulunan şekerle hazırladığınız kompostolar içecek olarak verilebilir.
Bu alternatifleri çoğaltabilmek mümkündür. Sağlıklı besin farkındalığı ile güzel menüleri zenginleştirebilirsiniz.
Çocuğun beslenme çantası haftalık şekilde aşağıdaki menüye benzer şekilde planlanabilir. İşte örnek beslenme çantası tarifleri ve önerileri
Pazartesi ; Sebzeli börek/poğaça
Ayran
Mevsimine göre meyve
Salı ; 1 kibrit kutusu peynir (serçe parmağınızın yan kısmındaki kalınlıkta ve serçe parmağınız büyüklüğünde) veya bir adet haşlanmış yumurta
5 adet zeytin
Tam buğday ekmek
Domates, salatalık, yeşil biber
Süt
Çarşamba ; Peynirli tost veya sandiviç
Domates, salatalık
Ayran (yanındaki besinlerle uyku yapmayacaktır.)
Perşembe ; Kek/kurabiye (tercihen meyveli/fındıklı/cevizli)/çikolatalı krep
Süt
Meyve
Cuma ; Patates salatası/ sevdiği bir salata
Komposto
Bir avuç ceviz/fındık/badem (kuru meyvelerle karışım olan bir paket de olabilir)
Çiğ sebzeler ve meyvelerin mevsimine uygun olmasına dikkat etmeliyiz.
Okulda geçirdiği sürenin 1 ana öğün ve 1 ara öğün zamanı arasında olduğunu söylemiştim. Şimdi ara öğünlerde ne tüketebilir buna örnek verelim. Şunu belirtmeliyim ki bu ara öğünde süt-yoğurt gibi protein içerikli besin tüketmesi çocuğunuzun tok kalma süresini uzatacaktır, yanında meyve tüketmesi vitamin ve mineral yönünden günlük ihtiyacı gidermeye katkı sağlayacaktır.
Okulda ara öğün;
1 kutu süt+1 meyve
Önceden hazırladığınız kuruyemiş paketi (ceviz,badem,fındık..)
Taze veya kuru meyveyle hazırladığınız meyveli yoğurt
Ev yapımı kek/kurabiye+meyve suyu
Beslenme çantasının içerisinde olduğu öğünler kadar temizliği de oldukça önemlidir. Çiğ meyve ve sebzeleri koyarken bol su ile yıkayıp koymalısınız. Besinlerini tüketmesi için koyduğunuz araç gereçlerin temiz olduğuna dikkat edin ve bir sonraki gün için hazırladığınız yiyecekleri koyarken çocuğunuzun önceki gün besinleri ne kadar tükettiği hakkında gözlem yapın.
Çocuğun beslenme çantası’nda neler bulunmamalı, neler koymamalıyız?
Sağlıklı beslenme konusunda ne kadar önem verdiğimizi vurguladım. Beslenme çantasına koymanızı istemediğim yiyecekler ve içecekler olacak. Bunları tahmin etmeniz o kadar zor olmayacağını düşünüyorum. Kola gibi gazlı içecekler, yağ içeriği yüksek fast food gıdalar,cipsler şeker değeri yüksek hazır meyve suları, enerji değeri yüksek bisküvi,çikolatalar .Kısacası sağlıksız gıdaların hiçbirini beslenme çantasına koymanızı tavsiye etmiyorum. Bu konuda çocuğunuzun ısrarlarına karşı koymanız ve sağlıklı besin ayrımını ona anlatmanız en faydalı yaklaşım olacaktır.
Bu konuda daha detaylı bilgi almak için lütfen aşağıdaki yorum bölümüne aklınıza takılanları yazınız!
Yorum yaptıktan sonra dilerseniz Beslenme Rehberim editörleri tarafından derlenmiş Anne Sütünün Faydaları ve Önemi başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
Mine
Tam da dediğiniz gibi hazırlıyorum ben beslenme çantasını fakat bizim çocuk yemiyor. Hep tatlı olsun çikolata olsun istiyor. Okulda diğer arkadaşlarından gördüğü şeyler dikkatini çekiyor.
aliye akkaş
Çocuğunuza yemeği sevdirmek için farklı yaklaşımlarda bulunabilirsiniz..dikkati çeken sevdiği şeyler neler bunun üzerinden yoğunlaşarak dikkatini çekebilirsiniz..”çikolata dişlerini çürütür,boyun uzamaz” gibi anlayacağı açıklamalarda bulunabilirsiniz bununla ilgili kısa çizgi filmler varsa onları izletebilirsiniz.. inatlaşma yoluna gitmeyin. Çikolatayı da ödül olarak göstermeyin fakat şunu yapabilirsiniz yemeğini bu hafta yediğin için sinemaya gidebileceğinizi söyleyin bunun gibi ödülleri ara sıra abartı olmadan yapabilirsiniz.
Merve
Çocuğum ne kadar abur cubur olarak tabir edilen yiyecekleri tüketmek istese de, ben sizinde belirtmiş olduğunuz gibi beslenme çantasına uygun yiyecekler koyarak hazırlayıp okula gönderiyorum. Bu gerçekten çocuğun gelişimi açısından da faydalı bir durum oluyor.
aliye
tabi ki yaklaşımınız çok doğru fakat yasaklanan şeyler bizde olduğu gibi çocuklarda da oldukça cazip gelecektir. sergilediğiniz tutumlara karşı açıklayıcı olursanız çocuğunuzun da sizi anlamasına yardımcı olacaksınız. bu anne çocuk ilişkisi için önemli olduğunu düşünüyorum..