Sebzeler günlük beslenmemizde hem posa hem vitamin değeri açısından önemli yer tutar. Bugünkü yazımızda yemek kültürümüzde önemli yer tutan domatese değineceğiz. Domates patlıcangiller ailesindendir, anavatanı Güney ve Orta Amerika olan, meyvesi yenebilen otsu bitki türüdür. Bir çok yemeğe giren ve sofraların vazgeçilmezi olan domatesi bu yazımızda daha yakından tanıyacağız, besi içeriğine göz atıp, kalorisi ve besin ögeleri dağılımını inceleyeceğiz. Ardında da domatesin faydaları nelerdir sorusunu cevaplandıracağız.
Domatesin yemek kültürümüzdeki yeri
Domates, Türk yemek kültüründe olmazsa olmazımızdır. Hem kendisinin, hem soslarının hem de salça halinin kullanılması, neredeyse her gün tükettiğimiz bir sebze haline haline getirmiştir . Bir çok yemeğin tamamlayıcısı konumunda olan domatesin hem Türk mutfağında hemde dünya mutfağındaki yeri çok büyüktür. Peki hayatımızda bu kadar yer edinen domates nasıl bir besin içeriğine sahiptir?
Domatesin besin içeriği
Domatesin Kalorisi: Domates oldukça düşük bir kaloriye sahiptir. Hatta çoğu diyet programlarında kalori tayini yapılırken hesaba katılmaz. Bu nedenle zayıflama diyetleri için önemli bir sebzedir. (Ayrıca Bknz: Sebzelerin Faydaları ve Diyetteki Önemi)
Karbonhidrat: Domatesin içinde bulunan karbonhidrat kompleks karbonhidrattır. Dolayısıyla kan şekerinin yükselmesini önler ve kilo alımının önüne geçer. Posa yoğunluğunun yüksek olması tokluk hissi sağlanmasında oldukça etkilidir.
Protein: Domateste bulunan proteininin kalitesi düşüktür ve az miktardadır. Bu durum aslında sebzelerin geneli için geçerlidir. (Bknz: Protein İçeren Besinler ve Protein Kalitesi)
Yağ: Domatesin içinde bulunan yağ yok denecek kadar azdır. Diyetlerde domatesin yağı sıfır kabul edilir.
Vitaminler ve Mineraller: Antioksidan vitaminlerden den olan A ve C Vitamini domateste bulunmaktadır. Eser miktarda kalsiyum, sodyum ve potasyum da domatesin içerisinde bulunan mineraller arasındadır.
Diğer: Domateste bulunana likopen, insan vücudunda bulunan en yaygın karotenoiddir. Likopenın insan sağlığı üzerine bir çok yararı mevcuttur.
Aşağıdaki tabloda domatesin 100g’daki besin ögesi içerikleri verilmiştir.
| Besin Ögeleri | Miktarı |
| Kalori | 17 Kkal |
| Toplam Yağ | 0,2g |
| Sodyum | 5mg |
| Potasyum | 237mg |
| Karbonhidrat | 3,9g |
| Diyet Lifi | 1,2g |
| Şeker | 2,6g |
| Protein | 0,9g |
| A Vitamini | 833 IU |
| C Vitamini | 13,7g |
| Kalsiyum | 10mg |
Domatesin Faydaları
- Antioksidan yönünden zengin olması ve likopen ihtiva etmesi sayesinde kalp hastalıkları ve kanseri önleme de oldukça başaırılır.
- Damates ayrıca C vitamini ve potasyum bakımından da önemli bir kaynaktır. Potasyum içeriği kan basıncını dengeler ve kardiyovasküler hastalıkların oluşmasını önler.
- Domates içeriğindeki antioksidan maddeler sayesinde yapılan çalışmalarda mide ve prostat kanserinde önleyici olabileceği bulunmuştur.
- Domatesin kabukları lif açısından zengindir bu yüzden tüketildiğinde sindirime yardımcı olur aynı zamanda kabızlığı önler.
- Yapılan bazı çalışmalara göre domatesin kan şekerini dengeleme de yararları olduğu bulunmuştur.
- Domates antioksidan özellğinden dolayı göz ve deri sağlığı için de oldukça yararlıdır.
Zararı var mı?
- Bilinen bir zararı olmamakla birlikte günümüzde ilaçlı tarımdan dolayı hormonlu domates de üretilmektedir. Bu yüzden mümkün olduğunca bu tür üretim yapan satış yerlerinden uzak durulmalıdır.
- Potasyum içeriğinden dolayı böbrek hastalarının dikkat etmesi gerekmektedir.
- Tüketirken bol su ile yıkandığından emin olmanız oldukça önemlidir.
Bugünkü yazımızda domatese genel bir bakış yaptık. Hayatımızda önemli bir yer edinen domatesin vücudumuza nasıl etkileri olduğundan ve içeriğinden bahsettik. Yemeklerimizde domates ve ürünlerini tüketirken mümkün oldukça kavurmadan, saf şekilde tüketmekte yarar vardır. Böylece bizim için yararlı olan besin ögelerini daha fazla korumuş oluruz.
