Fast food yani hızlı hazır beslenme şekli insanın zamanla yarışması sonucunda ortaya çıkmıştır.Türk toplumunun yaşam şekli ve sosyal yapısını incelendiğimizde aslında beslenme kültürümüzde hızlı hazır yemeğin yüzyıllardır var olduğunu görebiliriz. Ancak ülkemizde özellikle son 10 yıl içerisinde fast food sektörü çok büyük bir gelişme göstermiştir.
Konu İçeriği
Fast food nedir – ne demek
Tabla üzerinde satılan simit, börekler, çörekler, seyyar açık/kapalı arabalarda porsiyon usulü satılan hamur tatlıları , nohutlu pilav, ekmek arası ciğer, balık, döner vb. yiyeceklere ek olarak yufka arasına konulan peynir, çökelek,haşlanmış yumurta, ekmek ve ekmek arası yiyecekler özellikle çalışanların zamandan tasarruf edebilmelerini sağlamaktadır.Günümüzde batı kültürü ile harmanlaşmış modern fastfood restoranları açılmıştır.
Çabuk yemek – Hızlı Yemek
Fast food türkçesi hızlı yemek anlamındadır. Fast kelimesi ingilizce de hızlı food ise yemek, gıda anlamındadır. Pratik yemek, hızlı atıştırmalık gibi anlamlara gelebilmektedir. İngilizceden dilimize geçen bu sözcük değişmeden hayatımıza girmeyi başarmış ve toplum nezdinde benimsenmiştir.
Türkiye’de de özellikle son yıllarda 15–30 yas grubu başta olmak üzere, nüfusun büyük çoğunluğunun bu tür gıdalara yöneldiğini görüyoruz. Fast food gıdaların kısa veya uzun vadede sağlığımızda yarattığı etkiler ise oldukça fazla.
Çeşitleri – Ürünleri
Günümüzde en çok tercih edilen fast food hazır yiyecek çeşitleri:
- Hamburger
- Kızartılmış tavuklar
- Patates cipsi
- Pizza
- Simit
- Döner
- Sandviçlerdir.
Fastfood alışkanlığı nedenleri
- Medya, internet sitelerinde yer alan ilgi çekici reklamlar
- Paketleme ve servislerdeki ilgi çekici sunum
- Artan hayat temposu
- Kadının iş hayatında aktif olması
- Fastfood markalarının çoğalması ve yaygınlaşması
ülkemizdeki fastfood sektörünün büyümesi eve bu yiyeceklerin sık tüketilmesini açıklamaktadır.
Fast Food Zararları
Sürekli fast food yiyeceklerle beslenmenin yeterli ve dengeli beslenmeye etkisi çok büyüktür. Fast food zararları sadece kilo aldırıcı etkisi ile sınırlı olmayıp bir çok fizyolojik bozukluğa sebep olmaktadır.
1-Fast-food gıdalara hayvansal yağ oranı fazladır. Kullanılan etler lezzet vermesi amacıyla yağlı kısımlardan seçilir. Bu ürünlerin sodyum, kolesterol ve özellikle doymuş yağ miktarı, diğer besin ögeleri yoğunluğuna göre daha fazladır Kalp hastalıkları başta obezite, kanser , diyabet, hipertansiyon olmak üzere birçok kronik hastalıklar için risk faktörüdür.
2 – Günlük alınması gereken posa miktarı 25-30 gram aralığındadır ve fast food yiyecekler posa içeriği düşük olduğundan bu miktarı sağlayamamaktadır. Diyet posasının yetersizliği ise kolon, rektum kanser riskini arttıran faktörlerdendir.
3-Fastfood gıdalar genellikle pratik ve lezzetli olması ssebiyle kızartma yöntemi ile pişirilmektedir. Bu yağların yağların yaklaşık 10-12 saat süre kullanıldığı için fiziksel ve kimyasal değişikliklere uğrayıp çabuk bozulmalarına neden olur.
4-Fast-food restoranlarda tüketilen gıdalar; A, C vitamini ve kalsiyumdan yetersizdir. C vitamini, A vitamini ve ön öğesi olan karotenoidleri düşük düzeylerde aldığımız zaman, bağışıklık yetersizliğine, kalp hastalıkları ve göz hastalıklarından katarakt oluşum riskini arttırır.
Kızartma sırasında E vitamininde kayıplar oluşması ve proteinli besinlerin yanmasıyla kanser yapıcı nitroz bileşiklerinin oluşumunda artma görülür.Yağda kızartılan yiyeceklerin zararlarından en büyüğü, kardiovasküler,sindirim sistemi hastalıkları ve kanser riskini arttırır.
5-Fast food besinlerin yanında kahve, çay veya kola gibi içeceklerle alınan aşırı kafein sonucunda sinirlilik, huzursuzluk, uykusuzluk, sinirlilik ve tansiyon artışı- gibi durumlar görülebilir. Ayrıca, bu tür içeceklerin içerisinde bulunan tanen adlı bir madde demir emilimi olumsuz etkilemektedir. Bunların yerine taze sıkılmış meyve suları veya ev yapımı ayranlar tercih edilebilir.
6-Fast food yiyeceklerin ön hazırlama sırasında tuz eklendiğinden sodyum içerikleri yüksektir. Fast food menülere ekstra ilave edilen tuzların haricinde içeriğindeki sodyum miktarının da fazla olduğunu görürüz.Sodyumun vücuda aşırı miktarda alınması hipertansiyon, mide kanseri ve osteoporozis riskini de arttırmaktadır..
7- Fast food yiyeceklere eklenen renklendiriciler, aroma verici maddeler, tatlandırıcılar, antimikrobiyal maddeler vb. gibi katkı maddeleri bulunmaktadır. Bu katkı maddeleri ürünlerde uygun şekilde kullanıldığında bir sağlık riski oluşturmaz. Ancak,bu katkı maddelerini içeren fast-food gıdaların sık tüketimi sonucunda uzun dönemde kanser riskini arttırdığı tespit edilmiştir. Bu durum fast food zararları uzun dönem etkilerinden en önemlilerden biridir.
8– Fast food gıdaların hızlı olması, uygun ve hijyenik ortamda yapılmaması, enfeksiyon riskini arttıran bir etmendir. Hazırlık aşaması, saklanması veservisi esnasında bireysel ve çevresel temizlik de öenmli bir unsurdur.
Beslenme programımızda gerek çocuklarımız gerekse kendi sağlığımız için fast food gıdalara yer vermeye ve tek tip beslenmekten kaçınmalıyız. Evinizde hazırlayacağınız uygun gıdalarla bu riskleri en aza indirebilirsiniz.
