Hamilelikte Mide Bulantısı (Hiperemezis gravidarum) ve Beslenme

Hamilelikte mide bulantısı ve kusma durumunun çok şiddetli olması durumu olarak tanımlanan hiperemezis gravidarum, yumurtanın döllenmesinden doğuma kadar geçen yaklaşık 40 haftalık süreçte gebeyi en çok rahatsız eden semptomlarından birisidir.

Hiperemezis gravidarum nedir

Gebelik döneminde bulantı normal olarak görülen bir bulgudur. Hamilelerin % 50 den fazlasında bunaltı görülmektedir. Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde de bu bulantı devam edebilir ve aşırı kusma meydana gelebilir. Bu gebenin metabolizmasının bozulmasına ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde de devam eden bu şiddetli bulantı ve kusma durumuna hiperemezis gravidarum denir. Diğer bir deyişle hamilelikte mide bulantısı durumunun şiddetli olması durumudur.  Hiperemezis gravidarum her 1000 gebenin 1-20 sinde görülebilmektedir.

Hiperemezis gravidarum nedenleri

Hiperemezis gravidarumun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Hormonların ve çevresel nedenlerin hiperemezis gravidarum nedeni olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca gebenin psikolojik durumunun da bu durumun ortaya çıkmasında etkili olabileceği bulunmuştur.

Belirtileri

Hiperemezis gravidarumun belirtileri şiddetine bağlı olarak farklılık göstermektedir. En belirgin özlelliği ilk 3 aydan sonra devam eden bulantı ve kusmalardır. Diğer belirtileri:

• Dehidratasyon
• Asidoz
• Kilo kaybı
• Sarılık

Mide bulantısı hamilelikte neden olur

Hamilelikte mide bulantısına hormonal değişiklikler özellikle de östrojen hormonundaki artış neden olabilmektedir. Hamilelik döneminde kokulara karşı hassas olunduğundan ağır yemek kokuları, sigara dumanı, ağır parfüm kokuları gibi kokulara da hassas olmaktadırlar. Bu tür kokular gebede bulantıya neden olabilmektedir. Bazı çalışmalarda B6 vitamini eksikliğinin de mide bulantısına neden olabileceği bulunmuştur. Yetersiz beslenmede hamilelikte mide bulantısının nedeni olabilmektedir. Ayrıca hamilenin kaygıları ve stres de hamilelikte mide bulantısına neden olabilmektedir. Bu durum preeklampsi riskini de artıırabilmektedir.

Hamilelikte mide bulantısı nezaman başlar

Hamilelikte mide bulantısı hamileliğin ilk üç ayında yani hamileliğin ilk trimesterinde (0-3 ay)  görülmektedir.

Gebelikte Bulantı Tedavisi

Hiperemezis gravidarumun tedavisi bulantının şiddetine göre değişmektedir. Hafif şiddette bulantılarda doktor ve diyetisyen kontrolünde alınacak önlemlerle bulantı geçirilmeye çalışılır. Gebe doktor önerirse hamilelikte kullanılabilen ve bebek üzerinde olumsuz etkisi olmayan bulantıyı önleyici  ilaçları doktor kontrolünde kullanabilir. Hastalık ağır şiddetliyse oral yolla yapılan tedaviye cevap verilmemişse, gebe ağızdan beslenemiyorsa, kilo ve su kaybı görülüyorsa gebe hastanede doktor ve diyetisyen kontrolünde tedavi görmelidir.Hiperemezis gravidarum hastalığında beslenme tedavisi çok önemlidir

Beslenme Tedavisi

• Hafif şiddetli bulantılarda gebe
• Kokusu rahatsız edici besinlerden uzak durmalı
• Aşır yağlı ve baharatlı besinler tüketmemeli
• Sık sık ve az az beslenmeli mide boş bırakılmamalıdır
• Sabah aniden yataktan kalkmamalı ve kalktığında kraker veya kızartılmış ekmek gibi nişastalı ürünler verilmeli daha sonra kahvaltı yapılmalıdır.

Ağır şiddetli bulantılarda ise oral yolla yapılan tedaviye gebe cevap verilmemişse, gebe ağızdan beslenemiyorsa, kilo ve su kaybı görülüyorsa hastanede tedavi görmelidir. Oral yolla beslenemeyen gebe paranteral yol ile (damar yolu) beslenmeli bulantı geçtiğinde oral yolla beslenmeye dönülmelidir. Gebe besinleri tolere edebilir hale geldikten sonra yeterli ve dengeli beslenmeye diyetisyen kontrolünde geçilmelidir.

Hamilelik mide bulantısı ne iyi gelir

Gebelikte buluantıya iyi gelen yiyecekler:

-Kraker

-Kızarmış ekmek

-Az yağlı besinler

-Sindirilmesi kolay besinler

-Limon

-Nane

-Elma

-Su

Kusma nasıl önlenebilir?

Bulantıları önleyici uygulamalar yaparak ve beslenme düzenine dikkat ederek kusma önlenebilir. Doktor önerirse bulantıyı ve kusmayı önleyici ilaçlar kullanılabilir. Gebelikte mide bulantısı olan gebeler ağır kokulu ortamlardan uzak durmalı, yoğun parfüm ve deodorant kullanımından kaçınmalıdır. Yoğun kokular hamilelikte mide bulantısı ve kusma riskini arttırmaktadır.

Diyetisyen Yorumu

Hiperemezis gravidarum hamileler için tehlikeli bir durumdur. Eğer gebeliğin ilk üç ayından sonra bulantı ve kusmalar devam ediyorsa gebe doktora başvurmalıdır. Doktor önermediği sürece ilaç kullanmamalıdır. Gebe bulantı ve kusmayı önlemek için sık sık ve az az beslenmeli midesini boş bırakmamalı, ağır ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmalı, bulantısı olduğunda özellikle sabahları uyandığında kraker veya kraker gibi nişastalı besin tüketmeli ve bol bol sıvı almalıdır. Gebe diyetisyen kontrolünde yeterli ve dengeli beslenilmelidir.