Kilo Veremiyorum Diyorsanız İşte Sebepleri

Kilo veremiyorum yada zayıflayamıyorum cümlesini çoğu kişi hayatında en az bir defa kurmuştur. Peki bu durumun olası sebeplerini hiç merak ettiniz mi? Çoğu yetişkin insan sinirsel, genetik, hormonal, kimyasal ve fiziksel mekanizmalarla enerji alımı ile harcama arasında denge kurarak beden ağırlığını belirli düzeyde tutmaktadır. Bu mekanizmaların bir ya da bir kaçındaki bozukluk bu dengenin bozulmasına neden olur. Dengenin bozulması beden ağırlığının değişimi ile sonuçlanır. Enerji alımının uzun süre harcanandan çok olması ve hareketsiz yaşam kilo alımının temel nedenidir. Fazla enerji vücutta yağ olarak depolanır.

Sizde ne yaptıysam kilo veremiyorum diyorsanız bu durumun çeşitli nedenleri olabilir. Bunları sıralayacak olursak;

1) Hastalıklar

Kilo vermenizi engelleyen bir hastalığınız olabilir. En yaygın olanları ise:

a) İnsülin direnci

İnsülin pankreastan salgılanan, karaciğer, kas, yağ gibi dokulara glikozun alımında görev yapan bir hormondur. Dokularda insülin direnci olması durumunda glikozun dokular tarafından alınıp kullanılması zorlaşır. Bu durumunu gidermek için pankreas daha fazla insülin üretmeye başlar. Kanda aşırı miktarda insülin bulunması sürekli açlık hissine, aşırı yeme ve atıştırmaya neden olur. Sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam ve kalıtım insülin direncine sebep olur. İnsülin direnci olan bireyler çok çabuk acıkır, yemekten 2-3 saat sonra açlık hissi oluşabilir. Şekere karşı aşırı istek duyarlar. Çok çabuk yorulurlar.

Bu durumda davranış değişikliğine gidilmelidir. Yeterli ve dengeli beslenerek, spor yaparak insülin direnci kırılabilir.

b) Tiroid bozuklukları

Tiroid, tiroid bezinden salgılanan ve vücut çalışması için gerekli olan önemli bir hormondur. Bazı çalışmalar tiroid bozuklukları ile kilo alımı arasında doğrudan ilişki olduğunu gösteriyor. Özellikle hipotiroidi olan bireylerde metabolizma hızındaki yavaşlamaya bağlı olarak kilo alımları gözlenmektedir.
Hipotroidi olan bireylerde;
• Fiziksel ve mental yavaşlık
• Halsizlik, çabuk yorulma
• Kalp atımının yavaşlaması
• Uykuya eğilimin artması
• Soğuğa karşı dayanıksızlık
• Ses kalınlaşması
• Bazal metabolizma hızında yavaşlama
• Şişmanlık
• Guatır
Gibi belirtiler görülür.

c) Hormon bozuklukları

Kortizol, progesteron, prolaktin, aldosteron, testesteron, östrojen, büyüme hormonları ve ACTH gibi hormonlar vücudun işleyişi için gereklidir. Bu hormonlardaki herhangi bir bozukluk vücut çalışmasında dengesizliklere yol açar. Bu durumda kilo verme güçleşebilir.

d) Anemi(Kansızlık)

Anemisi olan bireylerin sürekli uyku hali, bitkinlik ve bazal metabolizma hızında düşüş görünür. Bazal metabolizma hızındaki düşüşe bağlı olarak kilo vermek güçleşir. Ayrıca sürekli uyku hali nedeniyle diyet yapıldığı zaman vücut kendini korumaya alır ve kilo vermeye karşı direnç oluşur. Bu sebeple anemisi olan bireylerden sık sık kilo veremiyorum yada zayıflayamıyorum şeklinde şikayetler duymamız mümkündür
Anemi olan bireyler;
• Haftada en az 2-3 kere haşlanmış yumurta tüketmeli
• Kırmızı et tüketmeye özen göstermeli
• Yemeklerle birlikte çay veya kahve içilmemeli, yemekten en az 45 dk. sonra içilmeli.
• Öğünlerle beraber C vitamini almaya özen göstermeli
• Kırımızı et yemeklerinin yanına bol limonlu salata tercih edilmeli
• Miktarı abartmamak şartıyla kuru üzüm ve pekmez tüketilmeli
• Yüksek demir içeren besinlerin yanına yoğurt tercih edilmemeli
• Mayalı ekmek tüketilmelidir.

e) Reaktif hipoglisemi

Reaktif hipoglisemi, yemeklerden 1-2 saat sonra kan şekerinin ani bir şekilde düşmesidir. Bu durum, tatlı krizine girerek daha fazla şekerli besin tüketmeye sebep olur. Reaktif hipoglisemiyi önlemek için glisemik indeksi düşük olan besinler tercih edilmeli, basit şekerden uzak durulmalıdır.

2. Çok düşük kalorili diyetler

Çok düşük kalorili diyetler yağ dokusuyla beraber kas kaybına neden olur. Bu durumda metabolizma yavaşlar ve kilo vermek güçleşir. Ayrıca vücuda ihtiyacı olan enerjinin çok altında enerji verildiği zaman vücut kıtlık varmış gibi hareket ederek kilo vermeye karşı direnç oluşur.

3. Gen mutasyonları

Enerji dengesinin denetiminde rol alan protein yapısındaki hormonları kodlayan genlerde oluşan mutasyonlar, bu hormonlar ve reseptörlerinde eksikliklere yol açarak denetim mekanizmasında bozukluklara neden olabilmektedir. Erken yaşta başlayan aşırı şişmanlığın leptin ve leptin reseptörü ilgili genlerdeki bozukluktan kaynaklandığı bildirilmiştir. Yeme davranışında rol alan diğer protein yapılı hormonlarda da gen mutasyonları saptanmıştır. Toplumda görülen şişmanlığın %5-6sından gen mutasyonları sorumludur. Bu tür şişmanlıklar genellikle erken yaşlarda başlamaktadır.

4. Psikolojik problemler ve aşırı stres (Ben zaten kilo veremiyorum)

Stresli zamanlarda vücudun aşırı miktarda korzitol salgılaması nedeniyle kilo kaybı güçleşir. Kortizol, enerjinin görev yapmasını engeller ve aşırı enerji yağ olarak depolanır. Bazı psikiyatrik ilaçlar ve antideprasanlar kilo alımını kolaylaştırır. Ayrıca bu hastaların bazılarında tıkınırcasına yeme ve gece yeme sendromları görülür. Bu durum kilo alımı ile sonuçlanır. Ayrıca kişilerdeki zayıflayamıyorum veya kilo veremiyorum düşüncesininde kilo vermeyi olumsuz yönte etkilediği bilinen bir gerçektir.

5.Yetersiz uyku ve yetersiz dinlenme

Yapılan çalışmalar, uyku saatlerinde vücutta leptin hormonunun seviyesinin düştüğünü gösteriyor. Leptin tokluk hissini uyaran hormondur. Leptine zıt etki gösteren hormon grelin hormonudur. Gece uyumadığımız zaman leptin seviyesi düşerken ghrelin seviyesi artar. Bunun sonucunda açlık hissi artar ve bu durum aşırı besin alımı ile sonuçlanır.
Gece kaliteli bir uyku çekmek için karanlık bir ortam olmalıdır ve uyumadan 2- 3 saat önce melatoninden zengin besinler önerilebilir. Triptofan melatonine dönüşen elzem bir amino asittir, bundan dolayı uyku problemleri çeken bireyler için önemlidir. Triptofan içeren besinler muz, çilek, böğürtlen, badem, fıstık, ceviz, süt ve ürünleridir. Ayrıca uykuyu kaçıran fazla miktarda kafein içeren besinlerden kaçınmalıdır. Bunlar; kahve, koyu çay ve çikolatadır.

5. Kullanılan ilaçlar

Bazı ilaçlar kilo vermeye engel olabilir. Doğum kontrol hapları, antidepresanlar, kortizol gibi ilaçlar vücutta yağlanmaya sebep olabilir. Bundan dolayı ilaç kullanan kişiler enerji alımına dikkat etmeli ve daha fazla fiziksel aktivitede bulunmalı.

6. Yetersi fiziksel aktivite

Kilo kaybını sağlamak için alınan enerji kadar harcanan enerjiye de dikkat etmek gerekir. Ayrıca fiziksel aktivite kas kütlesini arttırarak bazal metabolizma hızını da arttırır. Kişinin hareketsiz olması kilo verme sürecindeki en büyük engellerden bir tanesidir. Kilo veremiyorum diyen kişilerin çok büyük çoğunluğu sedanter yani hareketsiz kişilerdir.

7. Öğün atlamak

Öğün atlamak, kan şekerinin düşmesine sebep olur. Bu durum tatlı besinlere ihtiyacı arttırır ve daha fazla acıkmaya sebep olur. Ayrıca az az ve sık sık yemek metabolizmayı sürekli çalışacaktır. Böylece vücut, tükettiği bütün besinleri harcama yoluna gidecektir. Bundan dolayı sabah kahvaltısını erken yapmalı ve öğünleri en az 3 ana, 3 ara öğün olacak şekilde planlamalı.

8. Yeterli miktarda su tüketmemek

Su, metabolizmanın düzenli çalışması için gereklidir. Yeterli su tüketilmediği takdirde vücudun çalışma düzeni bozulacağından metabolizma yavaşlayabilir. Bundan dolayı günlük 2-2.5 litre su tüketmeye özen gösterilmelidir.

9. Hatalı beslenme

‘’ Zeytinyağı tüketmek zayıflatır. Ballı sıcak su içmek zayıflatır, light ürünler sınırsız tüketilebilir, ara öğün atlamak zayıflatır’’ gibi yanlış düşünler aksine kilo alımına sebep olur.

10. Menopoz

Kadınların hayatındaki önemli evrelerden biri olan menopoz hormonal değişimleri de beraberinde getirir. Bu dönemde daha önceden kilo problemi olmayan kadınlarda da şişmanlık gelişebilir. Östrojen miktarındaki azalma besin tüketimini etkiler. Ayrıca östrojen miktarındaki düşüşe bağlı olarak bazal metabolizma hızı da yavaşlar. Bu dönemdeki kadınlar fiziksel aktivitelerine önem vererek ve beslemelerine dikkat ederek kilo alımının önüne geçebilir.

Nasıl Kilo Vereceğiz

Kilo alımını engellemek ve kilo kaybını sağlamak için davranış değişikliğine gidilmelidir. Bu davranış değişikliklerinden bazıları:

• Belirli bir yere oturarak yemek yenmelidir.
• Yemek biter bitmez masa terk edilmelidir.
• Yemek yerken başka şeylerle( okuma tv seyretme gibi) uğraşılmamalıdır.
• Evde enerji yoğunluğu yüksek besinler( tatlılar vb.) bulundurmamalıdır.
• Yiyecekler görülmeyecek şekilde dolaplarda tutulmalı.
• Yiyecek alışverişine tok karnına çıkılmalı.
• Yiyecekler önceden planlanmalı, ona göre satın alınmalı.
• Özel günler ve bu günlerde neler yeneceği önceden planlanmalı.
• Kalan yemeği uygun şekilde paketleyip başka bir zamanda kullanmak üzere dondurulmalı.
• Can sıkıntısında bir şeyler atıştırmak yerine başka aktivitelerle uğraşılmalı.
• Yavaş yemek yenmeli, lokmalar küçültülmeli, yavaş ve iyi çiğnenmelidir.
• Her lokmadan sonra çatalı tabağa bırakmalı.
• Yemek birkaç dakika bırakılıp yanındakilerle konuşulabilir.
• Aralarda bir şeyler istenildiğinde birkaç dakika beklenebilir, bu sırada yeme isteği kaybolabilir.
• Tabakta yemeğin yağlı kısımları bırakmalı.
• Masaya yemekleri küçük tabaklarla getirmeli.
• Öğün aralarında yeme isteği duyuluyorsa su içilebilir.
• Satın alınırken meyveler küçük seçilmeli.
• Her gün 2- 2.5 litre su alımına özen gösterilmelidir.
• Aşırı kalori içeren besinlerden uzak durmalı.
• 3 km’den kısa mesafelerde araç kullanılmamalı, yürünmelidir.
• Her gün en az 1 saat yürümeli. Yürüyüş işe gidip gelme şeklinde olabileceği gibi özel olarak da yapılabilir.
• 4 kattan daha az daire için asansör kullanılmamalı, yürüyerek inip çıkılmalı.

Bu yazımızda sürekli sorulan ‘Neden kilo veremiyorum ?’ sorusuna cevap vermeye çalıştık. Ağırlığı normal seviyelerde olmayan ve çabalarına rağmen kilo veremeyen kişilerde yukarda bahsettiğimiz durumlardan  bir veya birkaçı görülebilir. Eğer ki kilonuzun normal düzeyde olup olmadığını bilmiyorsanız ideal kilo hesaplama aracımızla kolaylıkla öğrenebilirsiniz. Sizin için en uygun beslenme programını almak ve sağlıklı beslenme kuralları çerçevesinde kalıcı olarak kilo vermek için bir diyetisyene danışabilirsiniz.