Tropikal bölgelerde yetişen palmiye meyvesinden elde edilen palm yağı, işlenmiş gıdalarda yaygın olarak kullanılır. A ve E vitaminleri de dahil olmak üzere doğal antioksidanlar bakımından zengin olan bu yağ hakkında çeşitli haberlerin gündeme gelmesi ile birlikte “palm yağı zararlı mı?” gibi sorular, son zamanlarda sıkça sorulmaya başlandı. Şimdi palm yağının olası zararlarından ve palmiye yağı üzerine yapılmış birkaç bilimsel çalışmadan söz edeceğiz.
Konu İçeriği
Palm Yağı Zararlı Mı?
Palm yağı üretiminde rafinasyon işlemi uygulanmaktadır.Rafine edilmemiş palm yağı elde edilmesinin çok zor olduğunu bilinmektedir ve rafine işlemi sırasında yağın sindirilmesini daha zor hale getiren bileşikler oluşmaktador. Araştırmacılar, oksitlenmiş palmiye yağının kalbin, böbreğin, karaciğerin ve akciğerlerin fonksiyonlarının bozulmasının yanı sıra üreme toksisitesini de artırdığını belirtiyor. Ayrıca oksitlenmiş palm yağındaki serbest yağ asitleri, fosfolipitler ve serebrosidlerde artışa neden olabileceği bilinmektedir.
Neden Zararlı?
Çok fazla doymuş yağ tüketmek fazla kalori alımına, bu da obeziteye ve kansere yakalanma riskine yol açar. Palm yağı zararlı mı sorusu araştırılırken bu yağdaki doymuş yağ asitlerinden palmitik asitin, kolesterol seviyelerini yükselttiği, kalp hastalığı ve felç de dahil olmak üzere diğer ciddi rahatsızlıklara yol açtığı tespit edildi.
Dünya Kanser Araştırmaları tarafından başlatılan ve bir araştırmada palmitik asidin hayvansal ve bitkisel yağların ana bileşeni olduğu ve birçok ürününde kullanılan palmiye yağında bu yağ asidinin yüksek seviyelerde bulunduğu açıklanmıştır. Ayrıca palm yağında bol miktarda bulunan omega 6 yağ asidinin, dikkatli kullanılmadığında meme kanseri, prostat kanseri ve artrit gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceği belirtilmiştir.
Palmiye yağında Trans Yağı Var Mı?
Trans yağ içermeyen palm yağı, yüksek oranda doymuş yağ içerir ve bu da kardiyovasküler sağlık için önemli bir tehdit oluşturabilir. 2005 yılında yayınlanan bir raporda, palm yağının kısmen hidrojene edilmiş soya fasulyesi yağından daha az zararlı olduğu kabul edilmiş, ancak diğer bitkisel yağlara göre çok daha az sağlıklı olduğu belirtilmiştir. Palm yağının zararları ile ilgili yapılan araştırmalarda, kandaki kolesterol seviyelerini yükselttiğini gösteren iki meta-analiz açıklanmıştır. 1997 tarihinde İngiltere’de yapılan bir analizde 147 insan incelenmiş ve palm yağında aktif bir madde olan palmitik asitin total kan kolesterol düzeylerini artırdığı sonucuna varılmıştır.
Palm Yağı ve Kanser İlişkisi
Palm yağını gıdalara ve ilgili ürünlere eklerken yağ ısıtılır. Bununla birlikte, palm yağının işlenmesi, glisidil yağlı asit esterlerinin oluşmasına neden olur. Glisidil yağ asitleri sindirildiklerinde, insanlara zarar verdikleri bilinen bir madde olan glisidolün parçalanmasını ve serbest kalmasını sağlar. Palm yağı ve kanser arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırmalarda, farelerin ve sıçanların midelerine glisidol verilmesinin, malign ve iyi huylu tümör büyümelerine neden olduğu bulunmuştur. Glisidol aynı zamanda hücrelerin fonksiyonlarını bozarak bağışıklık sistemini çökertir ve kronik hastalıkların oluşmasına neden olur.
Hayvanlar üzerinde çok fazla çalışma olmasına rağmen, insanlarda palm yağı ve kanser riski konusunda sınırlı sayıda araştırma vardır. Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA), palm yağında yüksek konsantrasyonlarda bulunan toksik maddeler konusunda özellikle endüstriyel bebek mamaları ile beslenen bebeklerin tehdit altında olduğunu ifade etti. Büyüme çağındaki bebeklerin kas gelişimleri palm yağındaki yağ asitleri nedeniyle olumsuz etkilenebilir. Rafine edilmiş palm yağı, çok yüksek konsantrasyonlarda glisidol ve diğer zararlı yağ asidi esterlerini içerir. Knutsen, glisidolün genotoksik ve karsinojenik olduğuna dair yeterli kanıt bulunduğunu ifade eden EFSA palm yağı içeren ürünleri kullanırken dikkatli olmak konusunda tüketicileri uyarıyor.
Çoğu insan farkında olmadan, günde birkaç kez palm yağı tüketir. Çikolata, kraker, bisküvi, margarin, dondurulmuş yemekler, sosisler, hamur işleri, dondurma, şeker ve pek çok gıdada palm yağı vardır. Gıda endüstrisi, piyasadaki en ucuz bitkisel yağ olduğu için bu yağı kullanmayı tercih ediyor, ancak palm yağına alternatif olarak, ayçiçek yağı, zeytinyağı, fındık yağı, pamuk yağı, hindistan cevizi yağı ve kanola yağı gibi bitkisel yağlar da vardır. Bu yağların rafine edilmeden kullanılması gerekir.
Palm yağı İçeren Ürünler
Bu yağ dünya çapında en ucuz ve en popüler yağlardan biridir ve dünya bitkisel yağ üretiminin üçte birini oluşturmaktadır. Kullanım alanı oldukça geniştir. Palmiye yağı bazen yağın ayrılmasını ve kavanoza yapışmasını önlemek için fıstık ezmesi gibi gıdalara bir stabilizatör olarak eklenir. Ekmeklere, kurabiyelere ve kek gibi pişmiş ürünlere, kahve kremasına, çikolataya ve margarine konulabilir.
1980’lerde, tropikal yağları tüketmenin kalp sağlığını tehlikeye atabileceği endişesi nedeniyle palm yağı, birçok üründe trans yağlarla değiştirilmiştir. Ancak, yapılan çalışmalarda trans yağların sağlık riskleri ortaya çıktığı için gıda üreticileri palm yağını tekrar kullanmaya başlamıştır.
Palm yağı ayrıca diş macunu, sabun ve kozmetik gibi birçok gıda dışı ürünlerde de bulunur. Buna ek olarak, alternatif bir enerji kaynağı olarak hizmet veren biyodizel yakıtı üretmek için kullanılabilir.
Çevreyi Nasıl Etkiliyor?
Son 25 yılda artan palmiye yağı üretimi, iklim değişiklikleri, erozyon ve çevre kirliliği gibi pek çok soruna neden oluyor. Endonezya’daki yağmur ormanları yok edilerek, büyük kar getirdiği için yerlerine palmiye ağacı ekiliyor. Yağmur ormanlarının azalması, ekosistemi olumsuz yönde etkiliyor ve yangınların artmasına neden oluyor.
Ticari amaçlarla ekilen palmiye ağaçları, sudan yoksun bırakılan topraklarda sera gazı artışına neden olur. Yağmur ormanlarının giderek azalması orangutan, fil ve kaplan gibi vahşi hayvan türlerinin neslini de tehlikeye soktuğu gibi biyoçeşitliliğin de azalmasına neden olur.
