Preeklampsi diğer adıyla gebelik zehirlenmesi, anne adaylarının bu konuda yeterli bilgi düzeyine sahip olmaması sebebi ile tedirgin oldukları önemli bir hastalıktır. İnsan doğasının en güzel mucizelerinden biri olan gebelik tüm vücudumuzu tepeden tırnağa kadar bir değişimin içine alır. Gebelik döneminde ve sonrasındaki sorun ve durumları ortadan kaldırmak ve ya bunların olumsuz etkilerini hem vücudumuzda hem de bebeğimiz üzerinde minimuma indirmek için elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız. Gebeliğin önemli sağlık problemlerinden biri olan preeklampsiyi yani bilinen ismiyle gebelik zehirlenmesiyi nasıl engelleyebiliriz ve ya etkilerini nasıl azaltabiliriz bunun üzerine konuşalım.
Konu İçeriği
Preeklampsi nedir? (Gebelik Zehirlenmesi)
Gerçek bir zehirlenme durumuyla her hangi bir ilişkisi olmayan preeklampsi genellikle gebeliğin 20. haftasından sonra ortaya çıkan yüksek tansiyon (140/90) durumuna idrarda protein atımının eşlik etmesiyle ortaya çıkar. Aslında sorunun temelinde rahim yatağındaki damarları daralması nedeniyle bebeğe göbek kordonundan (plesanta)yeterli besin ve oksijenin ulaşamaması yatmaktadır. Bu durumun ilerlemesi eklampsiye neden olmaktadır
Eklampsi nedir?
Vücutta sara nöbetlerine benzeyen kas kasılmalar ve kriz duruma eklampsi denir. Bazen bu duruma bilinç kaybı da eşlik edebilir. Vücudun farklı bölgelerinde meydana gelen kasılmalar bebeğin doğum sürecini de tehlikeye sokmaktadır.
Preeklampsi belirtileri (Nasıl anlaşılır? )
- Gebenin en kolay fark ettiği belirti vücudun belli bölgelerinde meydana gelen şişlikler gibi görünse de şişlik gebeliğin genel problemidir. Yine de uzun sürmesi durumunda hekime danışılmalıdır.
- 140/90 mm/hg’ nin üzerinde seyreden tansiyonun en az dört saat arayla en az iki kere görülmesi
- İdrarda protein atımı olması
- Karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, şiddetli baş ağrısı, idrarda azalma
- Ödeme bağlı kilo artışını gerçek kilonun artmasının takip etmesi
Risk Grupları ;
- İlk gebelik ve ya dördüncü gebelikten sonraki evre
- 35 yaş üstünde gebe kalma
- Çevresel faktörler
- Ailesel yatkınlık
- Hipertansiyon hastası olma :Preeklampsi hipertansiyonun bir sonucu olarak ortaya çıktığı gibi daha önceden olmayan gebelik döneminde meydana gelen hipertansiyon sonucu da ortaya çıkabilir. Bu durumda anne ve bebek yakın olarak takip altına alınır.
- Bozuk seyreden şeker kontrolü ve Tip1 diyabet (şeker hastalığı)
- Şişmanlık (obezite)
- Diyet faktörü (beslenme)
Preeklampsi tedavisi
Gebeye tedavide tansiyon düşürücü ilaca başlanır ve sık aralıklarla kontroller yapılır. Durumun ağır seyretmesi halinde yüsek magnezyum takviyesi de yapılmaya başlanmaktadır. Gerekli görülmesi halinde bebek uygun şartları sağlarsa gebelik erken sonlandırılır. Gebeliğin son bulmasıyla preeklampsi durumu genellikle ortadan kalkmaktadır.
Beslenme Tedavisi
Bizi asıl ilgilendiren kısmı beslenmenin bu durum üzerindeki etkisi ya da engelleyebilir olup olmadığıdır. Risk gruplarını oluşturan hipertansiyon, diyabet ve obezite durumları beslenmeyle direk ilişkili hastalıklardır.
Hipertansiyon hastası olanlar gibi olmayan gebelerde bu dönemde uygun şekilde beslenmelidir. Bilindiği gibi öncelikli olarak ödemin azaltılması ve tansiyon kontrolünün sağlanması için besinlerde kullanılan tuz oranının düşürülmesi hatta mümkünse hiç kullanılmaması gerekmektedir. Günlük su tüketimin arttırılması 2-3 L tüketim sağlanması gerekmektedir.
Preeklampside tedavi amaçlı kullanılan magnezyumda tansiyon üzerinde olumlu etki sağlamaktadır. Günlük beslenmenize 100 gr pirinç, buğday, yulaf kepeği eklememiz, 100 gr kavrulmuş ve ya kurutulmuş kabak çekirdeği tüketmemiz ihtiyacımız olanı fazlasıyla almamızı sağlamaktadır. Bunların dışında ıspanak, pazı, kara lahana, şalgam, yeşil fasulye, soya fasulyesi, siyah fasulye, barbunya, bezelye, ahududu, pırasa, kimyon, rezene, karanfil, acı biber, dereotu, patlıcan, muz, mercimek magnezyum içeren diğer besinler arasında sayılabilir.
Yine tansiyon üzerinde etkisi olan kalsiyumun gebelik dönemindeki alımı da büyük önem taşımaktadır. Yeterli kalsiyum alımı preekleampsi riskini 5 kat azalttığı görülmüştür. Günlük yeterli miktarda kalsiyum alabilmek için 2 su bardağı süt, 2 su bardağı yoğurt ve günlük 2 porsiyon peynir tüketimiz ihtiyacım olan miktarı karşılamaktadır.
Preeklampside daha önce söylediğimiz gibi yüksek tansiyona idrarda meydana gelen protein kaybı eşlik etmekteydi. Bu durumun neticesinde günlük almamız gereken protein miktarı da artmaktadır. Normalde alınması gereken ortalama 80 gr protein iken idrarla kaybedilen miktarda diyete eklenmelidir. Özellikle yumurta, et, tavuk, balık gibi iyi kaliteli protein kaynakları günün her öğününe yaymalı ve eklemelidir.
Diyabet durumundaysa önemli olan vücudumuzun şeker dengesini kontrol altına almamızdır. Beslenmemizde posası yüksek şeker oranı düşük besinleri tercih etmeliyiz. Bu hem obeziteyi önleme hem de var olan obeziteyi tedavi etmek için önem taşımaktadır. Bunların dışında hayvansal yağ (tereyağı, iç yağı, et yağları) tüketimimiz azaltmamız ve zeytinyağı kullanımımızı artırmamız da olumlu etkiler sağlamaktadır. Ancak bunu yaparken yine miktarı bir porsiyon yemek için 1 çay kaşığı olacak şekilde ayarlamalıyız.
Bunlara ek olarak besinlerle alacağımız E ve C vitamini miktarının yeterli olması preeklampsi üzerinde olumlu etkilere sahiptir. En uygun C vitamini kaynakları: acı ve yeşil biber, taze baharatlar, brokoli, kivi, portakal, greyfurt; E vitamini kaynaklarıysa: ayçekirdeği, toz acı biber, badem, yer ve çam fıstığıdır.
Sonuç
Tüm bunları göz önünde bulundurarak kendiniz ve bebeğinizin sağlığı için en doğru beslenme şeklini belirlemek için bir diyetisyene başvurun. Preeklampsi durumunuzun tedavisini kolaylaştırabileceğimiz gibi bu durumun ortaya çıkma ihtimalini düşürebiliriz. Unutmayın ki gıdalar en değerli ve sağlıklı ilaçlarınızdır.
