Probiyotik, kelime anlamı ‘Yaşam için‘ olan, insan sağlığının korunmasında ve bazı hastalıkların tedavisinde önemli bir yeri olan dost bakterilere verilen genel addır. Bir çok hastalığın önlenmesi ve tedavisinde etkin rol oynayan bu mikroorganizmaların çeşitli besinlerle sürekli olarak vücuda alınması gerekmektedir.
Sindirim sistemimizde iki tür bakteri bulunabilmektedir. Bunlardan biri insan vücudunda bulunduğunda insan sağlığı olumsuz yönde etkileyen patojen bakterilerdir. Diğer bakteri türü ise insan sağlığını olumlu yönde etkileyen, bağışıklığı arttıran bakterilerdir. Bu bakterilere probiyotik denilmektedir.
Konu İçeriği
Probiyotik nedir, ne demek?
Probiyotikler besinlerle veya destek ürünlerle alındığında bağırsaklarda insan sağlığı üzerinde olumlu etki yapan canlı mikro organizmalardır. Çoğunluğu bakteri olmak üzere bir kısmı da mayalardan oluşan bu canlı mikroorganizmalar bağırsakları sağlıklı tutmayı sağlarken aynı zamanda besinlerin sindirilmesine de yardımcı olmaktadırlar. Lactobaciller ve Bifidobacteriumlar en önemli probiyotik bakterilerdir..
Probiyotik besinler ve yiyecekler
Probiyorik içeriği en yüksek olan besinler ve yiyecekler fermente edilmiş süt ürünleridir. Özellikle yoğurt, kefir, ayran, süzme peynir, ekşi krema, boza, süt asidi ve yağı probiyotikten zengin besinlerdir.
Probiyotik ürünler
Probiyotik ürünler yeteri kadar besinlerden doğal olarak karşılanamıyorsa besin destekleri (suplementasyon) ile takviye yapılabilir. Fakat suplementasyonda dikkatli olunmalıdır. Aşırı alımı gaz, şişkinlik gibi bağırsak sorunlarına neden olabilmektedir. Bu nedenle suplementasyon doktor kontrolünde olmalı, önerilen dozda alınmalı ve probiyotikler canlı organizmalar olduğu için saklama koşullarına dikkat edilmelidir.
Probiyotik faydaları sağlık üzerine etkileri
- Probiyotikler bağırsak florasını düzenlerler,
- Bağırsaklarda zararlı bakterilerin oluşmasını ve çoğalmasını engellerler,
- Bağırsak hareketlerini hızlandırarak sindirime kısmı yardımcı olurlar.
- Alerjik ve toksik maddelerden korurlar,
- Bağışıklık sistemini güçlendirirler, enfeksiyonlardan korur.
- Antibiyotiğin zararlı etkilerini azaltırlar,
- Sindirime yardımcı olurlar.
- Bazı vitamin ve minerallerin emilimine yardımcı olur.
- Yapılan araştırmalarda kolan kanserini önleyici etkisi olduğu görülmüştür.
- Mesana kanserinde probiyotiklerin olumlu sonuçlar verdiğini gösteren çalışmalar mevcuttur.
Vücudumuzda probiyotik kayıpları
Aşırı miktarda basit şeker tüketimi bağırsaklarda bulunan probiyotiklerin miktarını azaltmaktadır. Doğum kontrol hapları, antibiyotikler gibi ilaçların aşırı kullanımı da bağırsak florasını bozmakta ve dolayısıyla probiyotiklerin miktarını azaltmaktadır.
Probiyotiklerin zararları var mıdır?
Probiyotik alımı doğal besinler yerine özellikle besin takviyesi yani suplementasyon yoluyla bir anda arttırılırsa karında şişkinlik, gaz sancısı ve kramplara neden olabilmektedirler. Bu sebeple ilaç, kapsül yada toz gibi destek ürünleri sadece doğal yollar ile gereksinimin karşılanamadığı durumlarda kullanılmalıdır.
Ne kadar tüketilebilir?
Probiyotikler dengeli ve yeterli bir beslenme sağlandığında fermente süt ürünleriyle vücuda yeteri kadar alınabilmektedir. Antibiyotik kullanımında antibiyotik vücuttaki yararlı bakterileri de etkileyeceğinden alımı arttırılmalı gerekirse doktor kontrolünde ek suplementasyon yapılmalıdır.
Sonuç
Probiyotikler bağırsak sağlığı üzerinde olumlu etki yaratan organizmalardır. Yeterli ve dengeli bir diyette fermente süt ürünleri tüketilerek vücuda alımı sağlanmalıdır. Bağırsak florasını düzenlemede ve korumada, bağışıklığı güçlendirmede ve antibiyotik kullanımının yan etkilerini azaltmada önemli bir yere sahiptir.
