Prostat Hiperplazisinde Beslenme Önerileri

50 yaşın üzerindeki erkeklerin yaklaşık yüzde 50’sinde genişlemiş prostat veya iyi huylu prostat hiperplazisi vardır. 80 yaşına gelindiğinde, erkeklerin yaklaşık yüzde 90’ında prostat oluşur. Prostat hastalarında beslenme tedavisi uygulanırken, bazı vitamin ve minerallerle zenginleştirilmiş bir diyet uygulamak, prostat hücrelerinin büyümesini önleyebilir ve prostat kanseri riskini azaltabilir. Günümüzde bu hastalarda beslenme ve diyet planının tam bir prosedürü olmasa da yapılan bilimsel araştırmalar bazı besinlerin elimine edilip bazı besinlerin diyete dahil edilmesinin hastalığın seyrinde olumlu gidişata sebep olabileceğini gösteriyor.

Hafif prostat semptomları bazen hiç tedavi olmadan düzelebilir. Bir araştırmada, hafif prostat büyümesi olan erkekler beş yıl boyunca takip edilmiş ve bu sürede hastaların dörtte biri tedavi olmaksızın iyileşmiştir. Hastaların yaklaşık yarısında bir değişme olmazken diğer dörtte birlik kesimde durum daha da kötüleşmiştir. Ancak, idrar zorluğu çeken erkeklerde tıbbi tedavi ertelenmemelidir çünkü bu durum ciddi böbrek sorunları ile sonuçlanabilir.

Şimdi prostat büyümesi olan kişilerde beslenmenin nasıl olması gerektiğine bakalım:

Prostat ve Beslenme ilişki

Prostat diyeti tedavisi kapsamında yeme alışkanlıklarını değiştirmek prostat sorunlarının önlenmesine yardımcı olabilir. Prostat hücrelerindeki testosteron, DHT (dihidrotestosteron) adı verilen güçlü bir hormona dönüşür ve DHT prostat büyümesini hızlandırır.

Besinler testosteron da dahil olmak üzere cinsiyet hormonlarını güçlü bir şekilde etkileyebilir. Yapılan çalışmalarda et ve süt ürünlerininin alımının azaltıldığı ve daha fazla sebze tüketiminin olduğu beslenme düzeni ile hormonal uyarımı azaltarak prostat problemlerinin önleyebileceğini göstermiştir.

Prostat diyetinde süt ürünlerinin alımın sınırlamak ve likopen içeren gıdalar tüketmek, prostat hücrelerinin küçülmesini sağlar. Süt ürünleri ve prostat kanseri arasındaki ilişki, sütün içerdiği yüksek kalsiyum ve D vitamininin testosteron konsantrasyonunu veya aktivitesini artırmasıyla ilgilidir. Farklı bir araştırma da ise aşırı et veya süt ürünlerinden oluşan bir diyetin prostat büyümesi ve kanser riskini artırabildiğini bulmuştur.

Bitkisel gıdalardan yapılan bir diyet, prostat kanserinin gelişmesine karşı alınabilecek en iyi önlemdir. Prostat hastalarında öğün planı oluşturulurken düşük yağ ve zengin lif içeren besinler seçilir. Böylelikle testosteronu sağlıklı bir seviyede tutmak daha kolay olur.

Meyve, sebze ve sağlıklı yağlardan oluşan bir diyet, prostatın büyümesini engeller. Ancak protein kaynaklarının diyetten eliminasyonu farklı hastalıkları beraberinde getirebilir. Bu nedenle et ve süt ürünlerinin alımı tamamen kesilmemeli ve daha seyrek olmak kaydıyla düzenli aralıklarla bu besinler tüketilmemeye devam edilmelidir. Dengeyi sağlamak adına bu aşamada bir diyetisyenden yardım alıp bireysel diyet planı oluşturmak hastalığın seyri açısından daha sağlıklıdır.

Prostat üzerinde etkisi  kanıtlanmış bazı besinler

Prostat büyümesi ve besinler arasındaki ilişkiyi saptamak amacıyla oldukça fazla araştırma yapılmıştır. Bazı besinlerin bir çok çalışma da anlamlı sonuçlar verdiği görülmüştür. Şimdi bu çalışmalar ışığında prostat hiperplazisine iyi gelen gıdaları inceleyelim:

Somon balığı

Somon balığı, vücuttaki inflamasyonu önlemeye ve azaltmaya yardımcı olan omega-3 yağ asitleri içerir ve sağlıklı yağlar açısından zengindir. Omega-3 yağ asitleri sardalya, alabalık, keten tohumu, chia tohumu ve kanola yağında da bulunur. Yeterli omega-3 alımının prostat büyümesininin klinik seyrini olumlu etkilediği yönünde çalışmalar mevcuttur. (Bknz: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10667474)

Kırmızı / Yeşil Biber

Biberi, acı tadını kapsaisin adı verilen bir maddeden alır. Kapsaisin prostat hücrelerinin büyümesini engeller aynı zamanda ateroskleroza yol açabilecek serbest radikallerle savaşan güçlü bir antioksidan olduğu için kardiyovasküler faydalar sunar. Bu nedenle prostat hastalarına iyi gelen gıdalar arasında biber de sayılabilir. Mutlaka prostat diyetine dahil edilmelidir.

Domates

Domates, bitkilere kırmızı renk veren likopen bakımından zengindir. Bir çalışmada, likopen tüketen erkeklerdeki prostat büyümesinin ilerlemesinin yavaşladığı görülmüştür. Likopen ayrıca prostat inflamasyonu, hiperplazi ve prostat kanserine bağlı prostat spesifik antijeninin (PSA) azaltılmasına yardımcı olur. Domatesi pişirerek tüketmek, likopenin vücut tarafından daha kolay emilmesini sağlar. Karpuz, kayısı, greyfurt ve papaya gibi meyvelerde de bol miktarda likopen bulunur.

Bknz: Domatesin Faydaları ve Besin Değerleri

Brokoli

Prostat hastalarında beslenme konusunda brokolinin ayrı bir yeri vardır. Karnabahar, brüksel lahanası ve beyaz lahana gibi turpgiller ailesinin bir üyesi olan brokoli, anti kanser özelliklere sahip olan çok miktarda sülforafan ve indol içerir. Sülforafan, vücudun detoksifikasyon enzimlerinin aktivitesini artırır, bu da kansere neden olan elementleri daha hızlı bir şekilde ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Brokolinin prostat kanseri hücrelerinin büyümesini baskıladığı ve prostat spesifik antijen (PSA) üretimini inhibe ettiği, yapılan araştırmalarla desteklenmiştir.

Yeşil çay

Yeşil çay, PSA seviyelerini azaltmaya yardımcı olabilir. Yeşil çayın içindeki polifenol ve kateşin adı verilen antioksidan bileşikler,  prostat kanseri de dahil olmak üzere çeşitli kanser türleriyle savaşır.  Çalışmalar, her gün yeşil çay içen prostatlı erkeklerin prostat kanseri geliştirme riskinin düştüğünü ve üriner sistem semptomlarının azaldığını göstermiştir.

Daha detaylı bilgi için: Yeşil Çay Nasıl Demlenir / Püf Noktaları

Prostata İyi Gelmeyen Yiyecekler

Büyümüş prostat için sağlıklı bir diyet, sadece iyi gelen besinleri tüketmek değildir. Bu hastaların aynı zamanda prostatı tetikleyen yada iyi gelmeyen gıdaları da kısıtlamaları gerekir. Prostatı tetikleyen yiyecekler şunlardır,

• Kırmızı et: Araştırmalar kırmızı et içermeyen diyetin prostat sağlığının iyileştirilmesine yardımcı olabileceğini göstermiştir. Her gün kırmızı et tüketimek prostat büyümesi riskini üç katına çıkarır. Alımı kısıtlanmalı ancak tamamen kesilmemelidir.
• Süt: Ete benzer şekilde, süt ürünlerinin düzenli tüketimi, BPH riskinde artışa neden olmuştur. Bu hastalarda süt alımı eskiye göre azaltılmalıdır.
• Kafein: Kafein idrar söktürücü olarak davranabilir, bu da bir kişinin ne kadar ve ne sıklıkta idrara çıkmak zorunda kaldığı anlamına gelir. Kafein içeren gıdaların azaltılması BPH’nin idrarla ilgili semptomlarını iyileştirebilir.
• Alkol: Alkol ayrıca idrar üretimini de uyarabilir. BPH’li erkekler semptomlarının alkolden arındırılarak iyileştiğini görebilir.
• Sodyum: Yüksek tuz alımı, BPH ile ilişkili idrar yolu semptomlarını artırabilir. Düşük sodyumlu bir diyetin ardından yemeklere tuz eklememek ve işlenmiş gıdalardan kaçınmak prostat sorunu olan erkekler için faydalı olabilir.

Prostat hastalarında beslenmenin yanı sıra stresle başa çıkmak, sigarayı bırakmak, idrar yaparken mesanenin tamamen boşaltılmasını sağlamak ve pelvik taban egzersizleri yapmak prostatın büyümesini engelleyebilir.