Safra Kesesi Alınan Kişilerde Beslenme

Safra, karaciğerde üretilen çeşitli bileşenlerden ( su, safra tuzu, safra pigmenti, kolesterol, organik tuzlar, yağ asitleri, lesitin, yağ ) oluşan bir sıvıdır. Safra kesesi safrayı depo eder, yoğunlaştırır ve gerekli olduğunda sindirim kanalına boşaltır. Safra salınımını ince barsakta bulunan hormonlar sağlar. Safra kesesinde depolanan safra yağların sindiriminde ve emiliminde, kandaki bazı atık  maddelerin atılmasında görevlidir. Sindirim sisteminde önemli bir yeri olan safra kesesinin yokluğunda kişi beslemesine ve diyet programına daha fazla dikkat etmelidir.  Bu yazımızda safra kesesi alınan kişilerde beslenme üzerine konuşacağız.

Safra Kesesi alınmasının nedenleri?

Safra kesesi iltihaplanmaları, safra taşları, safra kesesi kanserleri gibi nedenlerle hastanın klinik durumuna bağlı olarak tedavi için safra kesesi alınabilir. Safra kesesinin alınması (kolesistektomi) sonrası gastrointestinal sistemde bulantı, kusma gibi problemler görülebilir. Bulantı, kusma olduğu dönemde  oral veya enteral beslenme yapılamazsa parenteral yani damar yoluyla beslenme uygulanabilir.  Safra kesesi alınan kişilerde beslenme yetersizliği gözükmemesi için diyetisyen ve doktor kontrolü şarttır.

Safra kesesi alınan kişiler nasıl beslenmeli?

Kolesistektomi  sonrası barsak sesleri yerine gelinceye kadar ve hasta gaz çıkarana kadar oral yani ağız yoluyla beslenmeye geçilmez. Sonrasında tolere edebildiği ölçüde hastanın oral, enteral veya parenteral beslenmesi sağlanır. Safra kesesi alınan kişilerde beslenme kademeli olarak yapılabilir. Ameliyatta hemen sonra mutlaka hastanede bir süre diyetisyen kontrolünde diyet tedavisi uygulanmalıdır.

Ameliyattan sonraki ilk birkaç hafta toleransın kolay olması için düşük yağlı bir diyet uygulanmalıdır. Düşük yağlı bir diyette sakınılması gereken besinler ;

• Yağlı etler, yağlı balıklar, tavuğun derisi (Doymuş yağlar)
• Kızartmalar, kavurmalar
• Sucuk, salam, sosis, pastırma
• Sakatatlar
• Yağlı kuruyemişler
• Kaymak, krema, tahin
• Alkollü içecekler
• Gaz yapıcı besinler (kuru baklagiller, kereviz, karnabahar, lahana gibi)
• Yağda kızartılmış tüm besinler

İnflamasyon (iltihaplanma) bulgularının ortadan kalkması ile hastalar normal diyeti tolere edebilir. Safra kesesi ortadan kalkınca onun fonksiyonun karaciğer ile duedonum arasında yer alan safra kanalı devralır. Safra kesesi alınan kişilerde beslenme bu aşamadan sonra daha da kolaylaşır ancak yağlı yiyeceklere karşı dikkat ve kısıtlama ömür boyunca devam etmelidir. Genellikle yumurta ve peynir bir çok kolesistekomi hastasında tölere edilebilir ancak kademeli olarak tüketilmeye başlanmalıdır.

Diyetisyen Yorumu

Safra kesesi alınan kişilerde sağlıklı beslenme ilkelerine önem verilmelidir. Bu hastalar özellikle:

• Metabolizmanın düzgün çalışabilmesi için her gün 1,5 – 2 litre su içilmeli
• Şekerli, asitli, alkollü içeceklerden uzak durulmalı
• Günlük beslenmede sebze ve meyve ihmal edilmemeli
• Kızartma ve kavurma yerine ızgara, haşlama veya fırında pişirme uygulanmalı
• Günlük alınması gereken enerji, karbonhidrat, protein ve yağ gereksinimi diyetisyen tarafından belirlenmeli
• Fazla kilolu bireyler diyetisyen yardımıyla ideal kilosuna ulaşmalı

Kişi ameliyat yaraları kapandıktan sonra kendini yormadan egzersiz ve yürüyüşlere başlayabilir. Bu durum hem ameliyat sonrası toparlanmayı kolaylaştıracak hemde sağlıklı bir yaşam tarzı değişikliği olacaktır.