Selenyum Nedir, Ne işe yarar (içeren besinler)

Selenyum son dönemlerde popüleritesi artan, başta onkoloji olmak üzere bir çok tıp bilim dalından araştırmacıların yakın ilgi gösterdiği önemli bir elementtir. Bu yazımızda selenyum nedir, ne işe yarar, faydaları ve selenyum içeren besinlerden kısaca bahsedeceğiz.

Selenyum Nedir?

Selenyum vücut fonksiyonlarını düzenlemede ve antioksidan (kanser önleyici) mekanizmada; çeşitli, vitamin, mineral ve fitokimyasallarla ile beraber aktif görev alan bir mineraldir. Simgesi SE olan selenyum, bir iz elementtir . Yani vücudumuzda çok az miktarda bulunan ama mutlaka eser miktarda da olsa alınması gereken minerallerden birisidir. Düşük miktarlarda alımı dahi vücuttaki işlevinin yerine getirilmesinde yeterli olur. Vücutta böbrek, karaciğer, testis, dalak ve pankreasta bulunur.

Selenyum ne işe yarar (selenyum faydaları)

Kansere karşı koruyucu özelliliği ile ön plana çıkan selenyumun faydaları bununla sınırlı değildir.  Bu mineral bir çok metabolik olayda doğrudan veya dolaylı olarak görev yapmaktadır.

● Vücuttaki glutatyon peroksidaz enziminin yapısına katılarak kanser yapıcı serbest radikallerin oluşturduğu oksitatif stresin azalmasına yardımcı olur. Bu selenyumun antioksidan özelliğinden kaynaklıdır.
● E vitaminiyle birlikte etkisi daha çok artmaktadır. E vitamini ile birlikte rektum (bağırsak), rahim ağzı, yumurtalık, prostat ve  karaciğer kanserinden korunmada yardımcı olur.
● Kanın pıhtılaşma riskini azaltıp kalp ve damar hastalıklarından korunmayi sağlar.
● Aynı zamanda kötü kolesterolü(LDL) düşürüp iyi kolesterolü(HDL) artırır.
● İyotla birlikte alındığında tiroid bezinin işlevini yerine getirmesine yardımcı olur.
● DNA onarımında görev alır.
● Gözde katarakt oluşumunu önler.
● Diyabetin komplikasyonlarindan korur.
● Erkeklerde sperm sayısını ve canlılığını artırıp kısırlığı önler.
● Aynı zamanda B vitaminlerinin emiliminde de görev alır.

Selenyum içeren besinler (hangi besinlerde bulunur)

Birçok gıdada eser miktrada bulunmasına karşın özellikle hayvanal gıdalarda daha fazla bulunmaktadır. Kırmızı et ve deniz ürünleri selenyumun en çok bulunduğu besinlerdir.  Selenyumun bitkisel besinlerdeki miktarı yetiştiği coğrafya ve toprak yapısına göre farklılık gösterebilmektedir. Hatta hayvansal gıdalarda da bu durum durum geçerlildir. Hayvanların yedikleri besinler etlerindeki selenyum miktarını doğrudan etkilemektedir.

Selenyum içeren besinler:

● Deniz ürünleri
● Kırmızı ve Beyaz et
● Karaciğer ve diğer sakatatlar
● Ceviz, badem gibi yağlı tohumlarda
● Soğan
● Sarımsak
● Tam tahıllar

Selenyumun günlük gereksinimi

Selenyumun az miktarda alımı dahi vücut ihtiyacının karşılanması için yeterlidir. Bu miktar yetişkin erkeklerde 70 mcg, kadınlarda 55 mcg dir.

Eksikliği

Normal beslenme düzenine sahip kişilerde çok fazla eksikliği görülmeyen selenyum, bazı coğrafyalarda toprağın selenyumdan fakir olması eksikliği görülebilmektedir. Doğal beslenemeyen sürekli hazır gıdalar ile beslenenen kişilerde ve vejeteryanlarda eksikliği görülebilir.

Eksikliğinde görülen hastalıklar

• Bağışıklık siteminde kısmi zayıflamalar ve kansere yakalanma riskinin artması
• Keshan (Keşan) hastalığı (Nadir görülen bir kalp kası hastalığı)
• İyot yetmezliği ile birlikte guatr ve diğer tiroid hastalıkları
• Kas zayıflığı

Fazla Alımı

Selenyumun fazla alınması bir takım toksik (zehirli) etkilere neden olmaktadır. 400 mcg nin üzerindeki alımlarda  özellikle yorgunluk, ağız kokusu, depresyon , mide bulantısı, sinirlilik hali ve saç, tırnak  kayıpları gözlenebilir.

Selenyumun vücut üzerinde birçok etkisinin olduğu görülmektedir. Selenyum ihtiyacınının besinlerle karşılanamadığı durumlarda doktorunuzun önerisiyle besin takviyeleri ile gereksinim karşılanabilir. Bilinçsiz kullanımının toksik etkiye sebep olbileceğini unutmamalı ve bir uzmana danışmadan bes