Doğal tatlandırıcılar, bitkilerden elde edilirler ve minimum düzeyde işlenirler, bu yüzden vücuda az da olsa bazı besinlerin girmesini sağlarlar. Doğal tatlandırıcılar arasında stevia, hindistan cevizi şekeri,bal ve akçaağaç şurubu gibi çeşitli bitkisel ögeler bulunur. Bu tatlandırıcıların uzun süre yüksek miktarda tüketiminin insan vücudu üzerine bir takım zararları mevcuttur.
Yapay tatlandırıcılar, bir laboratuvarda sentetik olarak üretilen yüksek oranda işlenmiş şekerlerdir. Bunlar, şeker ihtiyacını karşılarken, ekstra kalori almayı engelleyen, trigliserit oluşumuna yol açmayan ve kandaki insülin miktarını artırmayan katkı maddeleridir. Bu tatlandırıcılar ve lezzet arttırıcılar, asesülfam potasyum, monosodyum glutamat, sukraloz, aspartam ve sodyum benzonat gibi çeşitli katkı ögeleridir. Tatlandırıcılar kanser yapar mı ve zararları var mı sorularına cevap bulabilmek için yapılan çok sayıda araştırmada, bu maddelerin kontrolsüz tüketiminin, metabolik bozukluklara ve kansere neden olan toksik bileşiklerin artmasına neden olduğu tespit edilmiştir.
Aşağıdaki 5 yapay tatlandırıcı “tatlandırıcılar kanser yapar mı” düşüncesiyle incelenmiş ve bu katkı maddelerinin sağlığa ciddi zararlar verdiği bulunmuştur. Araştırmalara en sık konu olan, karsinojenik aktiviteyi arttırdığı düşünülen yapay tatlandırıcılar ve lezzet vericiler; asesülfam potasyum (asesülfam-K), monosodyum glutamat (MSG), sukraloz, aspartam ve sodyum benzonattır.
Tatlandırıcılar Kanser Yapar Mı?
- Asesülfam artmış lösemi, timüs kanseri, meme kanseri ve kronik solunum yolu hastalığı riski ile ilişkili olduğu düşünülmektedir?
- Monosodyum glutamat (MSG), birçok ambalajlanmış gıdaya ve konserve ürüne eklenen lezzet arttırıcı ve koruyucu maddedir. Araştırmalar, monosodyum glutamatın kronik inflamasyon, karaciğer hasarı, kilo verme direnci ve kronik ağrı ile ilişkili olduğunu bulmuştur.
- Sukraloz, hasar görmüş bağırsak mikroflorasıyla sonuçlanan yüksek derecede işlenmiş bir dizi reaksiyonda üç klor atomu ile üretilir. Bu tatlandırıcının Gut dysbiosis, kardiyovasküler, otoimmün, nörolojik, psikiyatrik hastalıklar ve kanser gibi bir dizi problem ve hastalığa yol açabileceği düşünülmektedir. Ancak henüz çok kesin tanılar ortaya konulmamıştır.
- Aspartam; fenilalanin (%50), aspartik asit (%40) ve metanolden (%10) oluşur. Yapay tatlandırıcılar sınıfındadır. Kimyasal aspartik asit, eksitotoksin işlevi görür, nöronları uyarır ve sinir hücrelerini yok eder. Araştırmacılar, kanser hücrelerinin aspartama maruz kaldıklarında, doğrudan aktivite ve hareketliliklerinde artış olduğunu bulmuşlardır.
- Sodyum benzoat; Enerji içeceği gibi bazı içeceklerde bulunur. DEHB, astım ve diğer enflamatuar bozukluklarla bağlantılıdır. Sodyum benzoat, askorbik asitle birleştirildiğinde, kanserojen bir bileşik olan benzer ortaya çıkar. Benzen, lösemi ve lenfoma dahil olmak üzere çeşitli kanser türleriyle ilişkilidir.
Tüm bu bilgilere bakarak yine de tatlandırıcılar ve kanser arasında doğrudan bir ilişki olduğunu söylemek zor. Araştırmalar bir bağlantı olduğunu gösteriyor ancak kesin olarak kanıtlanması için üzerinde çalışılması gerekmektedir.
Tatlandırıcılar Kemik Sağlığı Üzerine Zararları
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, osteoporoz hem hipertansiyon hem de meme kanserinden daha büyük bir hastalık tehdidi oluşturur. Kemiklerin bozulması ve kırık riskinin artması, özellikle menopoz sonrası kadınlar arasında büyük bir sağlık tehdididir. (Bknz: Osteoporoz ve Sağlıklı Beslenme ve Diyet Tedavisi)
Osteoporozun, menopoz sonrası kadınlarda düşük östrojen seviyeleri, erkeklerde düşük testosteron seviyeleri, tiroid hastalığı, sedanter yaşam tarzı ve sigara kullanımı ile ilişkilidir. Ancak, osteoporoz gelişimine katkıda bulunan diğer bir önemli etken, rafine beyaz şeker tüketimidir.
Rafine şeker, vitamin veya mineral içermez; bu nedenle, kesinlikle besin değeri yoktur. Ayrıca, şeker tüketimi genel besin alımını olumsuz etkiler. Bu, gün içinde alması gereken kalorinin %20’sini şekerden alan bir kişinin, yaklaşık yüzde 20 oranında daha az vitamin ve mineral alacağı anlamına gelir. Kalsiyum, fosfor, D vitamini, magnezyum ve çinko gibi vitamin ve mineraller güçlü kemiklerin korunması için gereklidir. Bunlar olmadan, besin eksiklikleri oluşur ve osteoporoz ortaya çıkar.
Şeker vücutta hızla emilir ve glikoz seviyelerinde hızlı bir artışa neden olur. Böylece vücut daha asidik hale gelir ve pH’ı değişir. Asidik ortamı dengelemek için kalsiyum kemiklerden süzülür. Kemiklerin %99’unu oluşturan kalsiyumların vücuttaki seviyelerinin azalması, kemiklerin zayıflamasına ve kemik erimesine yol açar. Bu durum şekerin kemik sağlığı üzerine en büyük zararları arasındadır.
Bu konuda sıkça sorulan “tatlandırıcılar kemik erimesi yapar mı?” sorusu için bir çok araştırma yapılmıştır. Rafine şejer alımını azaltmak amacıyla kullanılan tatlandırıcıların kemikler üzerine olumsuz etkileri olabileceği düşünülmektedir. Araştırmaların bazılarında aspartam, sakkarin gibi tatlandırıcıların kemik erimesine katkıda bulunabileceği görülmüştür. Ancak bu konuda henüz çok detaylı ve geçerli çalışmalar mevcut değildir. kesin olarak zararlarının kanıtlanması için daha çok çalışma daha yapılması gerekmektedir.
Ayrıca İlginizi Çekebilir: Tatlandırıcılar Kan Şekerini Nasıl Etkiler?
Bu konuda daha detaylı bilgi almak için lütfen aşağıdaki yorum bölümüne aklınıza takılanları yazınız!
Yorum yaptıktan sonra dilerseniz Beslenme Rehberim editörleri tarafından derlenmiş Tatlandırıcıların Faydaları Var Mıdır? başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
