Zayıflama Çayı Ne Kadar Etkili (Diyet Çayları)

Obezite vücutta yağ dokusunun normalden fazla birikimiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Yanlış beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite yetersizliği gibi nedenlerle dünyada giderek yaygınlaşan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Obezite nedeniyle ortaya çıkan birçok hastalık (kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, bazı kanser türleri gibi)  bireylerin yaşam kalitesini azaltmakta ve ölümlere yol açabilmektedir. Diğer taraftan sağlıkla ilgili harcamaların artmasıyla ülke ekonomisini de olumsuz etkilemektedir. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA) 2010 verilerine göre obezite görülme sıklığı erkeklerde %20.5, kadınlarda %41’dir. Obeziteden kurtuluş yolu olarak insanlar zayıflama çayı diğer adıyla diyet çaylarına sarılmaktadır. Peki bu çaylar gerçekten etkili mi?

Obezite tedavisinin ilk aşamasında diyet tedavisi uygulanmaktadır. Diyet tedavisinin daha etkili ve kalıcı olabilmesi için fiziksel aktivitenin artırılması ve davranış değişikliği de gerekmektedir. Bu tedavilerle başarılı olunamazsa doktor ve diyetisyen kontrolünde ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi de uygulanabilmektedir. Ancak uzun sürede aldıkları kiloları çok kısa sürede vermek isteyen birçok insan bu bilimsel tedavilerin dışında farklı yollar aramaktadır. Bu konuda zararsız oldukları öne sürülen zayıflama çayı (diyet çayları) sıklıkla karşımıza çıkmaktadır.

Bu yazımızda diyet çayları nedir? Popüler zayıflama çayı hangileri? Zayıflatıcı etkisi var mıdır? gibi bir çok soruya cevap arayacağız.

Diyet Çayları Nedir?

İnternetten, diyet ürünlerinin satıldığı mağazalardan veya marketlerden, eczanelerden kolayca satın alınabilen, aktarlar tarafından hazırlanan veya hazır olarak satılan, tek başına veya kombinasyon ürün şeklinde pazarlanan ağırlık kaybını kolaylaştırdığı iddia edilen çaylar “diyet çayları”dır. Bu çaylar tüketicilerin dikkatini çekebilmek için genellikle ‘yağ yakıcı’, ‘zayıflama çayı’, ‘metabolizma hızlandırıcı’ ve ‘yağlanmayı engelleyici’  gibi ifadeler içerirler. Bu tür ürünlerin kolay ulaşılabilir olması, doğal ve zararsız olduğunun düşünülmesi ve çok sık reklamlarının yapılıyor olması gibi nedenler toplum tarafından kullanımını artırmaktadır. Zayıflama çayı bilinçsizce ve yaygın olarak kullanılması sonucu yan etkilerini bildiren olgu raporları da artmaktadır.

Popüler Zayıflama Çayı Hangileri?

Diyet çaylarının bileşiminde en fazla kullanılan bitkiler sinameki, kuşburnu, ısırgan, rezene, biberiye, ardıç meyvesi/tohumu, papatya, yeşil çaydır. Piyasada bulunan birçok diyet çayının standart bir formülü yoktur. Firmadan firmaya farklılıklar içerirler, hatta aynı firmanın farklı üretim serilerinde bile bileşenleri ve bileşenlerin miktarları farklı olabilir. Bitkisel ürünler ülkemizde ilaç olarak kabul edilmedikleri yasal olarak gıda katkısı olarak ele alındıkları için ciddi bir kontrol ve denetime tabi tutulmamaktadır. Doğal veya bitkisel olarak pazarlanan diyet çayları içeriğinde belirtilmeden insan sağlığına zararlı kimyasallar içerebilmektedir. Birçok diyet çayında da önerilen maksimum dozdan daha yüksek miktarda etken madde yer alabilmektedir.

Bilimselliği

Diyet çayların içerisinde yer alan bitkilerin etkileri aslında laksatif, diüretik, terlemeyi arttırıcı, sindirim sistemi uyarıcısı ve gaz giderici olmalarıdır. Bu sayede kilo vermeye yardımcı olabilirler. Uzun süreli diyet çayı yani laksatif ve diüretik kullanımı, vücutta fazla miktarda su ve elektrolit kaybına neden olur. Vücudun sıvı ve elektrolit dengesi bozulduğundan kalp ve kas bozuklukları gelişebilir ya da daha önceden var olan çeşitli hastalıklar şiddetlenebilir. Potasyum, kalsiyum, magnezyum eksikliğinde kalbin kasılma gücü azalır ve kalp yetmezliği görülebilir. Mide ve bağırsak hareketlerinin bozulması nedeniyle karında şişlik, kramplar, bulantı ve kusma ortaya çıkabilir. Diyet çaylarının bileşimindeki bitkilerin miktarları tam olarak bilinemediği için karaciğerde toksik dozlarda birikebilir ve akut hepatite, karaciğer dokusunda geri dönüşsüz hasarlara ve karaciğer yetmezliğine neden olabilir.

Bu ürünlerle ilgili yapılan bilimsel çalışmalar yetersizdir ve kontrollü olmayan çalışmalardır. Diyet çaylarının bileşimindeki bitki miktarlarının tam olarak verilmemesi, bu karışımların formülasyonları, hazırlanma ve saklanma koşulları bilinmediğinden toplum sağlığı açısından risk oluşturmaktadır. Özellikle çocuklar, gebeler, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar ve ilaç kullananlar için risk daha fazladır.

 Zayıflamaya etkisi var mı? (Gerçekten Zayıflatır mı?)

Diyet çaylarının asıl amacı kullanıcıda laksatif, diüretik ve terlemeyi artırıcı etkiler oluşturarak vücuttan sıvı atımını hızlandırmaktır. Böylece kullanıcı ağırlık kaybettiğini düşünecektir. Fakat obezite vücutta yağ dokusunun normalden fazla olmasıyla ortaya çıkan bir sağlık sorunu olduğundan tedavisi de vücutta yağ dokusunun sağlıklı bir şekilde azaltılması ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazanılmasıyla olmaktadır. Bu nedenle diyet çayları obezitenin tedavisinde etkili olmamaktadır. Kısa sürede hızlı şekilde sağlanan ağırlık kayıpları aynı zamanda kas dokusunda kayıplara da neden olabilmektedir. Diyet çayları kullanılarak kilo verilse bile bu yağ dokusundan kayıp olmadığı için bu kiloların kısa sürede fazlasıyla geri alınacağı unutulmamalıdır.

 Öneriler ve Diyetisyen Görüşü

• Dünyada zayıflama amacıyla kullanılabilecek mucize bir besin ya da ürün yoktur.
• Bir ürünün bitkisel veya doğal olması yan etkisinin olmayacağı anlamına gelmez. Unutmayın, ilaçla zehiri birbirinden ayıran dozdur !
• Obezite toplumun büyük çoğunluğunu etkileyen bir sağlık sorunu olduğundan, obezite tedavisi sürecini sağlık alanında yetkili olmayan kişiler ticari amaçları doğrultusunda kullanmaktadır. Diyet çaylarını kullanmak maddi açıdan zarara uğramanıza neden olmaktadır.
• En önemlisi de sağlığınıza geri dönüşümü olmayan zararlar verebilir.
• ‘Mucize’, ‘çığır açan’, ‘yeni bir keşif’ gibi sözcükler kullanılarak yapılan reklamlara itibar etmeyiniz. Eğer önemli bir gelişme olursa bu bilimsel yayınlar ve diyetisyenler tarafından size duyurulur.
• Obezitenin tedavisi; sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanarak ve fiziksel olarak hareketli olmayı içeren yaşam tarzı değişikliği ile mümkündür.
• Sağlıklı bir şekilde kilo verebilmek için doktorunuzdan ve diyetisyeninizden yardım alınız. Farklı mecralarda reklamları yapılan zayıflama çayı / diyet çayları na itimat etmeyiniz.