Ateroskleroz (Damar Sertliği) Nedir, Belirtileri, Tedavisi

Ateroskleroz daha yaygın adıyla damar sertliği, gerekli önem verilmediğinde yaşamı tehdit eden bu sebeple sürekli kontrol altında tutulması gereken önemli bir kardiyovasküler hastalıktır. Tedavi edilmediği taktirde kalp krizi başta olmak üzere bir çok sağlık sorununa sebep olabilecek bu hastalığın önlenmesinde ve tedavisinde beslenme ve diyet tedavisinin çok önemli bir yeri vardır.

Ateroskleroz nedir? (Damar sertiliği nedir?)

Ateroskleroz, damarıların iç duvarında çeşitli maddelerin birikimine bağlı olarak ortaya çıkan kalınlaşma ile ortaya çıkan hastalık durumudur. Atheromalar nedeniyle arter daralır ve kanın arter içindeki akışı sınırlanır. Kısacası, atardamar duvarının esnekliğini kaybetmesiyle sertleşmesi durumudur. Halk arasında damar sertliği olarak da bilinir.

Damar sertliği belirtileri

Aterosklerosizin kesin belirtileri yoktur. Damar lezyonları oluşmaya başladıktan sonra ortaya çıkar. Bunun yanı sıra kalp ve beyin enfarktüsü beyin kanaması ve bacak kangrenleri gibi sağlık sorunlarının genellikle temelinde ateroklerosiz yatar.

→Kalp arterinde oluştuğu zaman: Göğüs ağrısı, göğüste sıkışıklık, baskı veya yanma hissi oluşur. İleriki durumlarda kalp krizi görülür.

→Böbrek arterinde oluştuğu zaman: Böbrek yetmezliği ve yüksek tansiyon görülebilir.

→Beyin arterinde oluştuğu zaman: Felç, uzuvlarda uyuşma, diksiyonda sıkıntı görülür.

→Kol ve bacak arterinde oluştuğu zaman: Gangren, yara ve yürüyüşlerle gelen kramp tarzında ağrılar oluşabilir.

Damar sertliği neden olur (Nedenleri)

Ateroskleroz hastalığının bir çok nedeni olabilir. Bunlardan en önemlilieri:

• Yüksek tansiyon,
• Sigara içme,
• Şişmanlık,
• Hareketsizlik,
• Kanda lipitlerin yükselmesi,
• Stres ve endokrin bozukluklar

Risk Grupları

• Daha çok erkeklerde damar sertliği görülür. Kadınlarda ise menopoz sonrası dönemde risk artar. Bu durum östrojen hormonunun aterosklerosiz oluşumunu azaltmasından kaynaklanır.
• Hipertansiyon ve diyabette, aterosklerozisin ana risk faktörleridir.

Damar sertliği tedavisi nasıldır

Damar sertliği tedavisinin amacı hastalığın ilerlemesini önlemek dolayısıyla kan yağ düzeylerini de normal sınırlar içerisinde tutmaktır. Kan basıncı düşürülür. Tedavi sürecinde aspirin ve clopidogrel gibi kan sulandırıcı ilaçlar kullanılır. Ayrıca kolesterol düşürücü kolestinamin ve kolestipal gibi ilaçlarda bu süreçte kullanılmaktadır. İlaç ve beslenme tedavisine rağmen ateroskleroz damarda tıkanmaya sebep olmuş ise  hastaya başta bypass olarak adlandırılan köprüleme ameliyatı olmak üzere çeşitli cerrahi işlemler uygulanabilmektedir.

Beslenme ve diyet Tedavisi

Besinler, ateroskleroz hastalığıyla doğrudan ilişki içindedir. Doymuş yağlar ve kolesterolden zengin bir diyet kan kolesterol ve lipit düzeyini arttırır. Bilinçsiz fazla yeme hareketsizlikle birlikte şişmanlığa yol açar. Bunun için bireyin aldığı ve verdiği enerji arasında denge sağlanmalı, sağlıklı vücut ağırlığı korunmalıdır.

Diyet enerjisinin yağdan gelen miktarı %30 un üzerine çıkmamalıdır. Önerilen; diyetteki kolesterolün 300 mg nin altına düşürülmeli, doymuş yağ tüketimin diyet enerjisinin %10 ve daha azını oluşturmasının yarar sağlayacağı bildirilmektedir.

• Meyve ve sebzeye ağırlık verilmeli.
•  Günde en az 30 dakika yürüyüş veya ağır olmayan fiziksel aktiviteler yapılmalı. Düzenli yapılan fiziksel aktiviteler kötü kolesterolü (LDL) düşürmektedir.
• Doymuş yağlar yerine bitkisel yağlar tüketilmeli (zeytinyağı, mısır yağı…)
• Sakatatları tüketmekten kaçınılmalı.
• Etlerin yağsız yeri tercih edilmeli, tavuğun derisi tüketilmemeli
•  Kızartılmış gıdalar yerine fırınlanmış olanlar tercih edilmeli. Etler gibi yağ bulunduran gıdaları pişirirken ekstra yağ konulmamalı.
• Ayrıca günlük tuz alımı 6g’ı geçmemelidir.
• Antioksidan vitaminlerden zengin bir diyet uygulanmalıdır. (karotenoidler, soğan, ahududu, portakal…)
•  Sigara bırakılmalıdır. Bireyler daha hareketli bir yaşama teşvik edilmelidir.

Damar sertliği olan hastaların mutlaka bir sağlık profesyonelinden yardım alması, bir diyetisyen kontrolünde sağlıklı beslenme tedavisi uygulaması gerekmektedir. Beslenme ile yakından ilintili olan bu hastalık, yanlış beslenme alışkanlıkları ile daha kötüye gidebilmektedir.Bu sebeple tedaviye erken başlanması ateroskleroz hastaları için çok önemlidir.